Hayit Tohumu Bileşimi
Bileşiminde uçucu yağ, tanenler, alkaloitler, kumarin, glikozit, reçine; yağın içinde limonen, sineol gibi maddeler bulunur.
Hayıt Tohumu Faydaları
Hekim önerisine göre kullanılır.
Hayıt Tohumu Kullanışı
Hekim önerisine göre kullanılır.
Hayıt Tohumu Aksi Tesirleri
Yüksek dozajlarda kullanımı ve gebelik durumlarında kullanımı çok tehlikelidir.
Hayıt Tohumu Tarihçesi
Sağlığa yararlı özelikleri 2000 yıldır bilinen bir bitkidir. Ünlü antik Yunanlı hekim Dioskorides (I. yy), hayıt tohumlarıyla libidoyu bastırmaya yönelik içecek hazırlandığını yazar.
Bitki Ortaçağ'da (5-15. yy) da manastır hayatında önemli rol oynamıştır.
Bekârlık sıkıntılarından uzaklaşmak, tutkulardan arınmak isteyen rahiplerin yemeklerine karıştırılırdı.
Bitkinin asıl kullanılan kısmı meyveleridir. Çiçekli sürgünlerle taze yaprakların da, az da olsa kullanıldığı olduğu bilinir.
Hayıt Tohumu Kurutulması
Sonbaharda toplanır, taze olarak kullanıldığı gibi gölgede kurutulup, baharat olarak kullanılmak üzere bir kavanozda da saklanabilir. Bu taneler karabibere benzer, ama baharlı etkisi ona göre çok zayıftır.
Hayıt Tohumu Özellikleri
Hafif acı, keskin kokuludurlar.
Dünyada Hayıt Tohumu
Hayıt tohumları Afrika'nın kuzeyinde baharat karışımlarında yer alır. Soslara, dolma içlerine, hamur işlerine, çorbalara, ızgaralara, av etlerine yalnız ya da başka baharatlarla karıştırılarak ekilir.
Fas'ta Ras el hanout adlı karma baharatın içinde yer alır.
Türkiye'de Hayıt Tohumu
Muğla dolaylarında çiçeklerinden, su buharıyla, kekik yağı yerine kullanılmak üzere uçucu bir yağ elde edilir.
Hayıt Tohumu Dekoratif Kullanılması
Hayıtın dallarından sele, sepet örülür. Dekoratif kulübeler yapılır. Dalları ve kökleri kumaşları sarı renge boyamada kullanılır.
Hayıt Tohumu Familyası
Mineçiçeğigiller familyasındandır.
Hayıt Tohumu Diğer Adları
Ayıt, Acı ayıt, Beşparmak otu, İffet otu, Rahip biberi. Cins adı Vitex, Latince "bağlamak" anlamına gelen viere sözcüğünden gelir. Bitkinin dallarının esnekliğine ve sele, sepet örmede, kulübe yapmada kullanılışına bir göndermedir bu.
Tür adındaki sözcüklerden agnus [Yunanca gonos] "döllemeyi engelleyici"; Latince castus ise "cinsel isteği azaltıcı" demektir. Bu bilgilerden sonra bitkiye niçin "rahip biberi" ya da "keşişlerin biberi" (Poivre des moines) dendiği biraz açıklık kazanıyor.
Hayıt Tohumu Anayurdu
Anayurdu Akdeniz havzasıdır. Ülkemizde de Ege, Akdeniz ve i Güney Anadolu'da dere ve nehir yataklarında, kıyı kumullarında görülür. Kışın yapraklarını döker. 5-7 parmaksı yaprakçıktan oluşma yapraklar, karşılıklıdır. Temmuz-ağustos aylarında dal uçlarında başaklar halinde açan çiçekler, soluk leylak, soluk pembe ya da mavi renklidir. Siyah ya da kırmızımsı meyveler, 3 mm çapında küçük küre şeklinde, özel kokulu, acımsı lezzetlidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder